KORRUPCIYA – DÁWIR MASHQALASÍ
Korrupciya-mámleket hám jámiyetke qáwip salıwshı eń jaman illetlerden biri. Sebebi, korrupciya shegara bilmeydi. Ol insannıń nápsi menen baylanıslı process bolıp, korrupciya sebepli basqa da qáwipli illetler qáliplesiwine jol ashılatuǵınlıǵı hesh kimge sır emes.
Sonlıqtan korrupciya buzǵınshılıq qásiyetine iye bolǵanlıǵı ushın da jámiyet oǵan qarsı bárqulla gúresip keledi. Jámiyette korrupciya háwij alsa nızam ústinligine, demokratiya hám insan huqıqlarına, nátiyjeli mámleketlik basqarıwǵa kesent etip, teńlik hám sociallıq ádillik principin buzadı, jámiyettegi barlıq normalardı izden shıǵaradı.
Álbette, biz benen siz jasap atırǵan jámiyettiń basqarıwında kemshilikler bolıp turıwı tábiyiy, sebebi, hár qanday jámiyet yamasa mámleket ideal emes. Erkin demokratiyalıq huqıqıy mámleket hám puqaralıq jámiyetti qurıwda korrupciya tiykarǵı tosıqlardan biri bolıp tabıladı.
Ǵárezsizlikke eriskeni-mizden keyingi dáwirde korrupciyaǵa baylanıslı jınayatshılıqlardıń aldın alıwǵa qaratılǵan bir qatar normativlik-huqıqıy hújjetler qabıl etildi. Sebebi, korrupciya hám oǵan baylanıslı bolǵan ekonomikalıq jınayatshılıq mámleketlerdiń búgingi ekono-mikalıq hám siyasiy jaǵdayında rawajlanıwǵa tosqınlıq etiwshı tiykarǵı qáwip deregi, qáwipsizlikke basım bolıp tabıladı.
Mámleketimizdiń keleshegin hám abıroy itibarın qádirleytuǵın hár bir hújdanlı puqara bul qáwipti este tutıwı tiyis. Shın kewilden miynet etiwi, óz bilimi, kúsh-ǵayratın iske qosıwı, korrupciya jolına óz waqtında zárúr tosıq qoyılmasa, bul illetler qanday ayanıshlı aqıbetlerge alıp keliwi múmkinligin jaqsı ańlap jetiwi lazım.
Milliy nızamshılıǵımızda usı atamanıń anıq huqıqıy táriypi joq, biraq xalıqaralıq huqıqtıń ayırım bólimlerinde, atap aytqanda «Korrupciya-para alıw (ózine awdırıw), mámleket yaki jeke menshik tarawında turaqlı xızmetke iye bolǵan shaxs, hámeldar shaxstıń, jeke menshik tarawında xızmet jurgiziwshi shaxs yaki ǵárezsiz agenttiń óz xızmet yazıypasınan yaǵnıy usıǵan uqsas múnásibetlerden kelip shıǵatuǵın wazıypalardı buzatuǵın, sonday-aq, ózi, yaki basqa shaxslar mápleri ushın hár qanday formadaǵı abzallıqlarǵa iye bolıw maqsetinde nazerde tutılǵan háreket» . Hámeldar yaki hámeldar bolmaǵan shaxslar tárepinen joqarıda názerde tutılǵan is-háreketler etiliwi aqıbetinde puqaralardıń huqıqları nızam menen qorǵalatuǵın máplerge mámleket yaki jámiyet máplerine kóp muǵdarda zıyan jetkeriledi.
«Korrupciya-jeke mápleri jolında mámleket hákimiyatı wazıypaların ayaq astı etiw.
Korrupciya, eń aldı menen, shólkemlesken jınayıy strukturalarǵa kómekshi bolıw, yaki tuwrıdan-tuwrı járdem beriw ushın mámleket xızmetiniń múmkinshiliklerinen paydalanıw bolıp tabıladı. Juwmaq ornında sonı aytıwımız múmkin, korrupciya qıyın sociallıq hádiyse bolıp, oǵan qarsı gúresiw ushın ayrıqsha ilajlardı qollanıw nátiyjeli esaplanbaydı, bul atamada kompleks tárizde ámelge asırılıwı kerek. Bunnan basqa, korrupciyaǵa qarsı gúresiw háreketiniń maqseti hám obekti sıpatında ayrıqsha alınǵan korrupcioner emes, yaǵnıy usı is-háreketlerdi ámelge asırıwǵa shárayat jaratıp beriw jaǵdayların saplastırıw hám profilaktikalıq aldın alıw ilajlarında belgili boladı. Sonıń ushında hár birimiz usınday jámiyetimizdiń, mámleketimizdiń rawaj-lanıwına keri tásir etiwshi «Korrupciya»ǵa, yaǵnıy paraxorlıqqa qarsı gúreseyik!
Sońǵı jılları mámleketimizde “Elektron húkimet”tiń korrupciyanı kemeyttiriwdegi ornı itibarǵa alınıp, onı basqarıw sistemasına keń engiziw baslandı. Ásirese, PHAJ bólimindegi ámelge asırılıp atırǵan háreketler, mámleketlik xızmetlerdi ámelge asırıwdı elektronlastırıw hám birden-bir elektron mámleketlik portalın jaratıwǵa úlken itibar berildi. Sonıń menen bir qatarda mekemeler arasında integraciyanıń jolǵa qoyılıwı óz náwbetinde puqaralardıń mámleketlik uyımları menen baylanısında korrupciyalıq jaǵdaylardıń joq bolıwında óziniń unamlı nátiyjesin bermekte.
Aynagúl SAǴÍNDÍKOVA
Rayonlıq Ádillik bólimi
PHAJ bólimi baslıǵı
